Drugiego maja obchodzimy Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. Ale czy tam naprawdę wiemy, skąd wzięło się to święto oraz łączący się z nim zwyczaj wywieszania flag na naszych domach, instytucjach państwowych czy też ulicznych latarniach? W ramach przypomnienia warto przytoczyć bardziej i mniej znane fakty związane ze świętem Flagi.
Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej obchodzimy ustawowo od 2 maja 2004 r. W tym dniu organizowane są różnego rodzaju akcje i manifestacje patriotyczne. Święto Flagi zostało uchwalone pierwotnie 12 lutego 2004 r. przez Senat RP jako „Dzień Orła Białego”. Przemianowano je na Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej kilka dni później przez Sejm RP. Zatem święto to – stosunkowo młode – ustanowione zostało ostatecznie Ustawą Sejmu RP z dnia 20 lutego 2004 r.
Sama data obchodów święta także nie jest przypadkowa. 1 maja w czasach PRL wywieszano flagi na Święto Pracy, natomiast 2 maja komunistyczne władze nakazywały zdejmowanie flag ze względu na zbliżające się Święto Konstytucji 3 maja, które nie było uznawane przez komunistyczne władze.
2 maja to także święto polonii i Polaków przebywających poza granicami naszego kraju.
Co więcej, 2 maja 1945 r. o godzinie 6 rano zdobywający Berlin żołnierze z 1 Dywizji Kościuszkowskiej zatknęli biało-czerowny sztandar na kolumnie zwycięstwa (Siegessäule) w Tiergarten w Berlinie.
Wywieszanie flag odzwierciedla zatem jedność narodu, a zarazem pamięć o wydarzeniach z przeszłości. Także barwy narodowe mają swoją historię, która łączy się z dniem 3 maja. Po raz pierwszy, acz nieoficjalnie – nasze barwy narodowe zostały uznane w pierwszą rocznicę Konstytucji 3 maja w 1972 roku. Manifestujący posłowie były przepasani w ten dzień biało-czerwonymi szarfami, które swoimi kolorami nawiązywały do herbu Królestwa Polskiego – Białego Orła na czerwonym tle. Oficjalnie nasze barwy narodowe zostały uznane Uchwałą Sejmu dopiero 7 lutego 1831 r.
Wracając natomiast do Konstytucji 3 maja, to czy tak naprawdę wiemy, jakie znaczenie ma to święto i czego tak naprawdę dotyczy wspomniana dokument? Konstytucja 3 maja (właściwie Ustawa Rządowa z dnia 3 maja) została uchwalona 3 maja 1791 roku i miała za zadanie regulować ustrój prawny Rzeczypospolitej Obojga Narodów, organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. Konstytucja była ostatnią próbą ratowania Rzeczypospolitej. Dawała nadzieję na wzmocnienie państwa polskiego, w którym przez wieki dominowała zasada liberum veto. Powszechnie przyjmuje się, że Konstytucja 3 maja była pierwszą w Europie i drugą na świecie (po konstytucji amerykańskiej z 1787 r.) nowoczesną, spisaną konstytucją.
Konstytucja 3 maja została zaprojektowana w celu zlikwidowania obecnych od dawna wad systemu politycznego Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Jej treści wprowadziły polityczne zrównanie mieszczan i szlachty oraz objęły chłopów ochroną państwa, w ten sposób łagodząc najgorsze nadużycia pańszczyzny. Konstytucja zniosła słynne liberum veto, które przed jej przyjęciem pozostawiało sejm na łasce każdego posła, który, jeśli zechciał (z własnej inicjatywy lub będąc przekupionym) mógł unieważnić wszystkie podjęte przez sejm uchwały swoim sprzeciwem i tym samym sparaliżować obrady sejmu. Konstytucja 3 maja miała wyprzeć istniejącą anarchię, popieraną przez część krajowych magnatów, demokratycznej monarchii konstytucyjnej. Konstytucja uregulowała nawet kwestię religii. Religią narodową panującą miała być święta wiara rzymsko- katolicka ze wszystkimi jej prawami. Przejście na jakąkolwiek inną wiarę było zabronione. Wprowadzono również trójpodział władzy oraz dziedziczność tronu. Konstytucja uregulowała wiele istotnych spraw, dlatego zachęcamy gorąco do zagłębienia się w jej treść.
Mimo rozbiorów, pamięć o drugiej w dziejach świata spisanej konstytucji narodowej (uznawanej przez politologów za bardzo postępowy jak na swoje czasy dokument) przez kolejne pokolenia pomagała podtrzymywać polskie dążenia do niepodległości i stworzenia sprawnie działającego społeczeństwa. Od czasu odzyskania niepodległości w 1918 roku, Święto Konstytucji 3 maja jest obchodzone jako jedno z najważniejszych świąt państwowych.
Uchwalenie 3 maja 1791 r. konstytucji to jedno z tych wydarzeń, które dla Polaków stanowią punkt odniesienia. Pokazuje ono, że są rzeczy, o które należy walczyć, nawet jeśli wróg jest wielokrotnie liczniejszy, a do tego pomagają mu zdrajcy.
A dla chcących uczcić to wyjątkowe święto przytaczamy krótką instrukcję wywieszania naszej flagi:
- flagę na drzewcu wieszamy pod kątem zbliżonym do 450 lub w pionie:
- flagę na maszcie można wieszać pionowo lub poziomo,
- flagę bez drzewca można wieszać pionowo lub poziomo:
